HİJYEN nedir?
Sağlığa zarar verecek ortamlardan korunmak için yapılan her türlü temizlik uygulamaları yani ortamın her türlü hastalık etmenlerinden uzaklaştırılması işlemlerine hijyen denir.
Hijyen neden önemlidir?
Başta kendi sağlığımız olmak üzere, başkalarının da sağlığını korumanın en önemli aracı temizliktir.
Sağlığın korunması için;
· -Vücut, ağız ve dişlerimizin temizlenmesi, -Giyeceklerin sık yıkanması,
· -Yalnızca bedenin temizliği değil, kullanılan her şeyin ve ortamın temizlenmesi gereklidir.
Her insan kendi temizliğinden sorumludur. Çocuk yaşlarda anne, baba veya öğretmenler tarafından çoğu zaman bizzat yapılarak öğretilen temizlik uygulamalarının, çocukluktan sonra bireyin kendisi tarafından yapılması gerekmektedir
DİKKAT!
Temizliğin sadece görünür kirlenme olduğu zamanlarda yapılması yeterli değildir.
Hijyen neden gereklidir?
· Sağlıklı yaşam ve hastalıklardan korunmak için,
• Kişinin rahatlamasını, dinlenmesini, gevşemesini ve kas gerilimini azaltmak için,
• Kişinin genel görünümünü olumlu hale getirmek için,
• Derinin sağlıklı olmasını sağlamak için,
• Kişinin kendine olan güvenini arttırmak için gereklidir.
El temizliği?
• Günlük yaşantımızda en çok kirlenen organımız ellerimizdir. Ellerimizle çevreden aldığımız çeşitli mikropları ve parazit yumurtalarını;
• Ağzımıza • Besinlerimize • Derinin mikrop girecek yerlerine bulaştırırız.
Bu nedenle;
• Yemeklerden önce ve sonra,
• Pis ve pis olması muhtemel eşyaya dokunduktan sonra,
• Tuvaletten önce ve sonra,
• Uykudan önce ve kalktıktan sonra,
• Hayvan ve insan dışkısıyla temastan sonra,
• Toplu taşıma araçlarına bindikten sonra
• Özellikle salgın hastalık dönemlerinde insanlarla temas ettikten sonra
ELLERİMİZİ YIKAMALIYIZ.
Ellerimizi nasıl yıkamalıyız?
- Eller ılık akan suyla ıslatılır
- Katı sabun veya sıvı sabun kullanılır
- Parmakların arası ve bilekler temizlenir
- Köpük bilekten aşağı doğru durulanır.
- El yıkama süresi, saatin tik taklarına uygun en az 10 a kadar sayarak belirlenir.
- Eller kağıt havlu ya da havlu kullanarak iyice kurutulur
- Toplu kullanılan musluklar direkt elle temastan kaçınılır, temiz bir peçeteyle kapatılır
Tırnak bakımı ve temizliği:
- Haftada bir kez el tırnakları kısa ve yuvarlak, ayak tırnakları kısa ise tırnak batmalarını engellemek için, düz kesilmelidir.
- Tırnak uçlarının altında birçok mikrop üreyebilir. Bu nedenle tırnak diplerinin temizliğine özen göstermek gerekir.
Ayak bakımı ve temizliği
• Ayaklar her gün yıkanmalı ve yıkandıktan sonra, özellikle parmak araları iyice kurulanmalıdır
• Yoksa! – Nemli ortamda mantar enfeksiyonu gelişir.
• Uygun ve rahat bir ayakkabı seçilmelidir.
• Ayağa tam uyan bir ayakkabı;
• Parmakları sıkmamalı • Topuğu sıkıca tutmalı • Ökçesi geniş olmalı • Çok yüksek olmamalı
Vücut temizliği
• Sabun kullanarak ılık veya sıcak suyla yapılan banyo kir ve salgıların temizlenmesini sağlar.
• En az haftada 2 kez banyo yapılmalıdır.
• Mümkün olduğunca sık banyo yapmak, özellikle deri yüzeyinde bulunan mikropların, biriken kirlerin terin uzaklaştırılması ve dökülen yüzeysel hücrelerin temizlenmesi için gereklidir.
• Yıkanma, su ve sabun kullanarak derinin ovulması ve kirin akıtılmasıdır.
• Yıkanırken vücudun ayrıntı yerlerine de ulaşmak, kulak arkası ve içi ayak tabanları da ovularak temizlenmelidir.
• Her banyodan sonra mutlaka temiz iç çamaşırı ve kıyafet giyilmelidir.
• Banyo yapılamadığı durumlarda da iç çamaşırların günlük olarak değiştirilmesi idrar yolları enfeksiyonu ve mantarların gelişmesini önlemek açısından gereklidir.
• Spor ve aşırı yorucu işler yapıldığında terlendiği zaman terli terli dolaşılmamalı ve mutlaka yıkanılarak çamaşırlar değiştirilmelidir.
Ağız ve Diş bakımı ve temizliği
• Ağız hijyeni; diş ve diş etlerinin temizlenmesi, ağzın bol su ile çalkalanması ile sağlanır
• Dişlerin günde en az iki defa diş fırçası ve nohut tanesi büyüklüğünde diş macunu ile fırçalanması gerekir.
• Diş fırçalama süresi en az üç dakika olmalıdır.
• Dişler fırçalanırken aşırı sert ve hızlı hareketlerden kaçınılmalıdır. Aksi durumda diş etimiz tahriş olabilir.
• Fırçalama sırasında sadece dişler değil ağzın tüm yüzeylerinin temizlenmesine dikkat edilmelidir.
• Özellikle şekerli besinler yenildikten sonra dişler mutlaka fırçalanmalıdır.
• Ağız bakımına dikkat edilmediği takdirde;
- Ağız kokusu, – Dişeti rahatsızlıkları, – Çiğneme güçlüğü, – Hazımsızlık ve
– Diş çürüklerinin besinlerle birleşmesi sonucu çeşitli kalp romatizması gibi hastalıklar gelişebilir.
Saç bakımı ve temizliği
• Saçların en az haftada 2 kez yıkanması gerekir
• Her gün saçlar kişiye özel tarakla taranmalıdır.
• Saç temizliğine ve bakımına dikkat etmeyen kişilerde bit ve çeşitli saç derisi hastalıkları oluşabilir.
Tuvalet sonrası beden temizliği
· Sağlıklı bir insanda idrar mikrop içermez, ancak dışkıda milyonlarca bakteri bulunur. Bunlar bağırsaklarımızdan atılmış olmasına rağmen, herhangi bir yolla tekrar vücudumuzun iç ortamlarına bulaştıklarında hastalanmamıza neden olurlar. Bu nedenle özellikle dışkılama sonrası temizlik özenle yapılmalıdır.
· Dışkılama sonrası temizlik, idrar çıkışı bölgesine ve vajinaya mikrop bulaşmaması için mutlaka önden arkaya doğru yapılmalıdır.
· Ayrıca temizlik sırasında ellerin dışkıyla direkt temasından kaçınılmalıdır. Dışkılama sonrası temizlikte doğrudan eller kullanıldığı zaman kirlilik öyle artmaktadır ki en etkili yıkama ile dahi eller tam olarak temizlenememektedir.
· Bu nedenle tuvalet kağıdı kullanmak en sağlıklısıdır. Yıkama işlemi yapılacaksa da ıslak temiz havlu kullanılmalı ya da doğrudan fışkıran suyla yıkanıp sonra da tuvalet kağıdı ile mutlaka kurulanmalıdır. İşlem bittiğinde ise eller etkili bir biçimde yıkanmalıdır.
Kişisel temizlik kuralları nelerdir?
• Yemeklerden önce ve sonra elleri su ve sabun ile yıkayıp kurulayın
• İşten veya okuldan eve gelindiğiniz de el, yüz ve ayaklarınızı yıkayın
• Günde en az iki defa dişlerinizi fırçalayın
• Her gün saçları, – Tarayın – Sık sık uygun şampuanla yıkayın
• En az haftada iki defa – Banyo yapın, – Çamaşır ve giyecekleri sık değiştirin
• Haftada bir defa – El ve ayak tırnaklarınızı kesin
• Akşamları yatmadan önce – Ayaklarınızı yıkayın, – Elbiselerinizi çıkarıp pijama veya gecelik giyin
• Yere düşen bir yiyeceği yemeyin
• Çiğ meyve ve sebzeleri yıkamadan yemeyin
• Açıkta satılan yiyecekleri satın almayın
• Yanımızda sürekli kâğıt mendil bulundurun
• Tuvaletleri temiz kullanın
• Çöpleri çöp kutusuna atın
• Yerlere tükürmeyin
• Okul gibi toplu yaşanılan yerlerde yanınızda ayrı sabun ve kağıt peçete taşıyın
• Tuvaleti kullanmadan önce ve sonra mutlaka su dökün
• Bulaşıcı hastalığı olan insanlarla yakın temas kurmaktan kaçının
• Toplu kullanılan eşyaları kullanmadan önce silip öyle kullanın…